خشکشدن بخش عظیمی از تالاب انزلی
به گزارش تجارتنیوز، بخش عمده تالاب انزلی و گمیشان با کاهش تراز آب خزر متاسفانه خشک شده و این روند با بیتوجهی مسئولان ادامهدار خواهد بود. به اعتقاد عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی افزایش گرمایش هوا و تبخیر و فعالیت انسانی از دلایل اثرگذار بر کاهش تراز آب دریای خزر است
به گزارش تجارتنیوز، بخش عمده تالاب انزلی و گمیشان با کاهش تراز آب خزر متاسفانه خشک شده و این روند با بیتوجهی مسئولان ادامهدار خواهد بود. به اعتقاد عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی افزایش گرمایش هوا و تبخیر و فعالیت انسانی از دلایل اثرگذار بر کاهش تراز آب دریای خزر است و خشکشدن گمیشان، فریدونکنار، امیر کلا و بوجاق و بخش عمدهای از تالاب انزلی از اثرات کاهش بیشتر تراز آب دریای خزر به شمار میشود.
دکتر حمید علیزاده لاهیجی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی امروز در وبینار “اثر تجمعی تغییر اقلیم و فعالیتهای انسانی بر تراز آب دریای خزر و بازخورد آن بر محیط زیست و بهرهبرداری اقتصادی” حوضههای آبریز دریای خزر را شامل کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، گرجستان، ارمنستان و ترکیه دانست که این حوضهها بدون ارتباط آبی با دیگر حوزهها، آب این حوضه آبریز را تامین میکنند.
وی رودخانه ولگا را مهمترین رود آبدهی به دریای خزر نام برد و یادآور شد: آبدهی ولگا در سال ۱۹۹۴، ۳۳۳ کیلومتر مکعب و آبدهی رودهای “اورال”، “ترک”، “کورا”، “سفیدرود”، “پلرود”، “چالوس” و “هراز” در سال ۱۹۹۴ به میزان ۴۹ کیلومتر مکعب بوده است. علاوه بر اینها خزر همچنین دارای مناطق محدود یخچالی در قفقاز و البرز است و در صورت آب شدن آن ۴۰ کیلومتر مکعب آب تولید میکند.
وی “کشند”، “دما”، “آب رودخانهای”، “سونامی”، “خیزاب” و “بیلان آب” را از دلایل نوسان تراز آب در دریای خزر نام برد و اظهار کرد: سونامی میتواند سطح تراز آب دریای خزر را به مدت ۲ ساعت به ارتفاع ۲ متر جا به جا کند، به گونهای که در سونامی تاریخی از حوضه، آب تا ۵۰ کیلومتر در قزاقستان و روسیه نفوذ کرد.
علیزاده، تبخیر آب را یکی از دلایل کاهش تراز آب در دریای خزر ذکر کرد و گفت: از سال ۲۰۱۰ افزایش تبخیر در خزر را شاهدیم و این امر تاثیر زیادی بر سطح تراز آب داشته است، علاوه بر آن سیستمهای هیدرولیکی و سدسازی نیز در این زمینه اثرگذار است، به گونهای که حجم اولیه سدهای ولگا ۱۷۵ کیلومتر مکعب، حجم اولیه سدهای کورا، ۲۵.۵ کیلومتر مکعب و حجم اولیه کل سدهای این حوزه ۲۱۲ کیلومتر مکعب بوده، ولی به دلیل تجمع رسوب و عدم لایروبی حجم مفید سدهای ولگا به ۸۰ کیلومتر مکعب، حجم مفید سدهای کورا به ۱۴ کیلومتر مکعب و حجم مفید کل سدها به ۱۰۲ کیلومتر مکعب رسیده است.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی و علوم جوی، میزان کل مصرف آب در حوضه آبریز دریای خزر را ۴۳ کیلومتر مکعب در سال عنوان کرد و یادآور شد: روند مصرف آب در ایران همواره صعودی بوده و این در حالی است که در شمال خزر پس از فروپاشی شوروی، روند مصرف آب نزولی و اکنون تثبیت شده که دلیل آن تغییر در سیاستهای بخش کشاورزی و پرداخت پول از سوی کشاورزان است.
وی با اشاره به توسعه سدسازی بر روی رودهای منتهی به دریای خزر با بیان اینکه در حال حاضر مصرف آب در حوضه آبریز خزر در روسیه با مصرف آب در خزر جنوبی شامل کشورهای ترکمنستان، ایران، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه برابر است، اضافه کرد: طرح انتقال آب در شوروی به عنوان بزرگترین برنامه انتقال آب بین حوضهای است که طی آن قرار بود ۱۱۵ کیلومتر مکعب آب بین حوضهای جا به جا شود که به دلیل اقتصادی بودن و اعتراضات، اجرای آن لغو شد، ولی فرآیند سدسازی در ایران و ترکیه همچنان ادامه دارد.
علیزاده در این باره توضیح داد: ترکیه برنامه سدسازی وسیعی بر روی رود “کورا” دارد که این امر روند مصرف آب را افزایش خواهد داد.
این محقق حوزه دریای خزر، با اشاره به دلایل مهم کاهش تراز آب دریای خزر، توضیح داد: “یکی از پدیدههایی که از سال ۲۰۱۰ مشاهده شد، ولی سیگنالهای آن از سال ۱۹۹۶ بروز کرد، پدیده تغییر رژیم باد بر روی دریای خزر و گرمایش هوا و آب سطحی است. تغییر جهت و سرعت باد به همراه گرمایش زمین از سال ۱۹۹۶ آغاز شده و این امر، گرمتر شدن سطح آب دریای خزر را به همراه داشته است.
وی اضافه کرد: گرمایش هوا موجب افزایش تبخیر در خزر شده است؛ از این رو صرفا افزایش آبدهی خزر موجب افزایش سطح آب خزر نخواهد شد، مگر آنکه میزان تبخیر آب کاهش یابد.
منبع: ایسنا